Gebelik ve Allerjik Hastalıklar
HAMİLELİKTE ALERJİ
Hamilelikte alerji neden olur?
Aslında genel olarak bağışıklık sistemi gebelikte baskılanmıştır Bunun da nedeni bebeğin babadan gelen hücreleri nedeniyle anne tarafından yabancı bir cisim olarak algılanmaması ve bebeğe karşı immun bir savunma mekanizmasının önlenmesi içindir. Yine de allerjik reaksiyonların gebelikte azalması beklentisi her zaman geçerli olmamakta ve önceden var olan alerjik durumlar gebelik döneminde hafifleyebildiği gibi bazen ağırlaşma gözlenebilmekte veya hiç olmayan alerjik durumlar ilk kez gebelik döneminde ortaya çıkabilmektedir. Gebelikte de belirtiler allerjiye sebep olan etken ile karşılaşma sonrası ortaya çıkar. Kişilerin birçok şeye karşı allerjisi olabilir. Bu alerji etkenleri solunum yoluyla alınabilir, gıdalar yoluyla veya cilde temas yoluyla olabilir. Bu yollardan herhangi biri ile alınan ev akarları yani mite' lar , bahar aylarında bol gözlenen polenler, kedi,köpek, kuş gibi evcil hayvanların tüyleri vaya genellikle allerjik olabildikleri bilinen gıdalar çikolata, çilek, yumurtanın yenmesi ile allerji tetiklenebilir. Cilde temas eden deterjanlar, çeşitli metal takılar veya kullanılan bazı ilaçlar da allerji reaksiyondan sorumlu olabilirler. Aslında bu sayılanlar allerjilerin sık görüldüğü maddeler olmakla birlikte yeryüzündeki herşeye karşı allerji gelişebilir.
Hamilelikte alerji belirtileri nelerdir?
Alerjik hastalıklar çok basit bir olaydan hayatı ciddi şekilde tehdit edebilen anaflaksiye kadar değişik boyutlarda izlenebilirler. Hamilelikte anafilaksi görülme sıklığında bir azalma olduğu gözlenmiştir. Plasenta tarafından üretilen histaminaz adlı enzim, alerjik hastalıklarda önemli bir madde olan histaminin parçalanmasını sağlayarak kan histamin düzeyini hızla azaltır; böylece anafilaksi gibi ağır tabloların görülmesi engellenir. Gebelikte görülen allerjik rahatsızlıklar çoğunlukla etkilenen organa yönelik bılgu verir.ciltte belli bir bölgede kızarıklık, kaşıntı, kabarma gözlerde batma ve sulanma, burunda salgı artışı, burunda kaşıntı, tıkanıklık, akciğerlerde nefes darlığı atakları veya sindirim sisteminde ishal, bulantı, kusma, şeklinde gösterebilirler. Çok şiddetli nefes darlığı, dilde ve solunum yollarında ödem gibi acil müdahale gerektirecek boyutta allerjik reaksiyonlar da nadir de olsa olabilir. Atopik dermatit, egzema, ürtiker ve anjiyoödem, alerjik konjunktivit alerjik rinit , alerjik astım, gıda alerjisi, penisilin allerjisi olarak bilinen hastalıklardır.
Hamilelere alerji testi yapılabilir mi?
Genel olarak gebelikte allerji testleri ve sonrasında uygulanan allerjen immunoterapi pek tercih edilmez. Çünkü bununla ilgili çalışmalar henüz çok fazla değildir. Bazı çalışmalarda bu test ve tedavilerin anne adayı ve fetüs açısından ek bir risk yaratmadığı gösterilmiş olmakla beraber bu tip uygulamalar çoğunlukla gebelik sonrası döneme bırakılırlar. Uygulanacak deri testleri sistemik bir reaksiyona neden olabileceği için çoğunlukla gebelik sonrası döneme bırakılırlar. Tanı daha çok gebenin hikayesi ile konulur ve allerjik etkenden uzak durması önerilir.Ancak gebelikten önce başlanan bir tedavi varsa bu tedavi devam ettirilebilir ancak Gebelik döneminde doz artımı durdurulmalıdır ve bu tedavi mutlaka bir alerji ve immünoloji uzmanınca yapılmalıdır. Hamilelik sonuna kadar sabit dozla devam edilmelidir
Hamilelikte alerji tedavisi nasıl yapılır?
Alerjik hastalık tedavisinde bir çok ilaç kullanılmaktadır. İmmünoloji ve alerji hekiminin kontrolü altında alerjik hastalık açısından sorunsuz bir hamilelik geçirmek olanaklıdır. Alerjik hastalıkların tedavisi için kullanılan ilaçlara ait güvenlik katergorilerine göre doktorun seçtiği ilaçları, dozu ve zamanında alma ile herhangi bir problem yaşamadan hamilelik süreci geçirilebilir. Cildi etkileyen reaksiyonlarda Cilt yüzeyine uygulanan (topikal) Krtikosteroidler ve Antihistaminkler güvenlidir. Yapılan çalışmalarda topikal Kortikosteroidlerin sistemiklerden daha az yan etkiye sahip oldukları ortaya konulmuştur ve hamilelikte uygun dozlarda kullanılabileceği kanısına varılmıştır.Topikal antihistaminiklerin allerjik deri hastalıklarında kullanımının çok faydalı olmadığı bilinmektedir. Dermatologlar gebelikte bunun yerine sistemik Antihistaminik kullanımının daha uygun olacağını belirtmektedirler.
Allerjik rinit bulguları olan gebelerde Özellikle Antistaminikler, Kortikosteroid kullanımı düşük doz ve hızlı etkileri nedeni ile tercih edilirler. Burun içine uygulanan ilaçlar güvenli ilaçlar olup allerjiden korunmada yararlıdırlar. Göz damlası ve buruna uygulanan bu tip ilaçlar ile yapılmış kontrollü çalışmalarda uzun süre kullanımda dahi her hangi bir yan etki görülmemiştir.
Hamilelikte ne tür yiyecekler alerji yapabilir?
Gıda alerjisi, ağız yolu ile alınan bazı gıdaların bağışıklık sisteminde bazı reaksiyonların çeşitli testlerle ortaya konulabildiği bir durumdur. Bağışıklık sistemi vücuda yabancı madde girdiğinde, vücudu bu yabancı maddeye karşı korumak için bir seri reaksiyon başlatır. Vücudun yabancı olarak tanıyacağı herhangi bir gıda allerjiye neden olabilir. En sık inek sütü, yumurta, yer fıstığı, mısır, fındık, balık ve kabuklu deniz ürünleri, çilek, çikolata sayılabilir. Gıda alerjisi durumlarında, birçok kişiye etkisi bulunmayan gıdalar bu kişilerde yan etkiler yapabilir. Bu yan etkiler hemen gelişir ve çeşitli bölgelerde oluşabilir. Bulgular gıdanın yenmesinden 1-2 dakika içinde veya 2 saat sonra ortaya çıkabilir: gebe allerjisi olan bir Bulantı, kusma, karın ağrısı, gaz, karında şişkinlik, döküntü, dil ve damakta şişme, boğazda kaşıntı, yanma gözlenebilir.
Hamilelik öncesi alerjisi olanlar hamilelikte nelere dikkat etmeli?
Allerjik reaksiyonların gebelikte nasıl seyredeceğini öngörmek çoğunlukla mümkün değildir. Gebelik döneminde bazı allerjik rahatsızlıklar azalabilmekte , bazıları artabilmektedir . Örneğin allerjik reaksiyonlardan özellikle burun akıntısı ve burun tıkanıklığı ile seyreden allerjik rinit gebelik de hormonların da etkisi ile artabilmektedir. Ürtiker ve anjioödem hamilelikte progesteronun da allerjik etkilerinen dolayı en çok karşılaşılan klinik durumlardır. Atopik dermatit üzerine hamileliğin çok az yada hiç etkisi yoktur.
Astım, özellikle hamileliğin 24 ve 26. haftalarında bulgular açısından ciddi bir pik yapar. Bu durumda kontrollü bir şekilde günlük KS dozlarını artırmak gereklidir. Hamileliğin son üç ayında ise teofilin gibi ilaçların vücuttan atılımı azaldığı için kullanımında dikkatli olunmalıdır.
Daha önceden allerjik hastalık tanısı almış gebelerin dikkat etmeleri gereken en önemli şey allerjik etkenden uzak durmalarıdır.
Hamilelikte alerjinin bebeğe etkisi var mı?
Gebelik döneminde oluşabilacak allerjik hastalıkların birkısmı gebeliği olumsuz etkilemezken astım gibi ciddi solunum sıkıntısı yaratanların hastalık iyi kontrol edilmediğinde fetüs üzerine olumsuz etkileri olabilmektedir. Allerjik cilt reaksiyomnları, allerjik rinitler çoğunlukla bebek üzerine olumsuz etki göstermezler. Oysaki Kontrolsüz kaldığında astım hastalığı düşük, erken doğum, düşük doğum tartısı ve yeni doğan ölüm riskinde artışa neden olabilmesi neden olabilir ve bu nedenle gebelikte dikkatle izlenmesi gereken bir durumdur.
Hamilelikte alerjiden korunmak için nelere dikkat etmek gerekir?
Gebelik döneminde etken ile karşılaşmamak için tedbirlerin alınması doğru olacaktır. Örneğin ev akarlarına ve tozlara karşı olan allerjilerde vakum gücü yüksek aletlerle temizlik yapmak, odada toz tutacak halı, peluş vs. gibi şeyleri bulundurmamak, çarşafları ve örtüleri 60 dereceden az sıcaklıklarda yıkamamak, ıslak bezle toz almak faydalı olacaktır. Allerji kedi, köpek tüylerine karşı ise bu hayvanlardan uzak durmak, polenlerin bol olduğu bahar aylarında daha dikkatli olmak, evde sigara içilmesini önlemek, deterjan, boya ve kimyasallardan uzak durmak, allerjik olduğu bilinen ilaçların kullanımından uzak durmak da önemlidir.
