Gebelikte Astım
HAMİLELİKTE ASTIM
Hamilelikte astım neden olur?
Ailede astım hastası olanlar bu hastalığa daha yatkındır. Hem Çevresel faktörler ve aileden gelen kalıtsal faktörler astım oluşumunda rol annesinde hem babasında astım hastalığı olanlarda risk daha fazladır.Astımın nedeninin büyük kısmını allerjik etkenler oluşturur. Bazı kişiler bazı maddelere karşı daha duyarlıdır. Çiçek ve ev tozları, kedi tüyü vs. Havayı solduğumuzda bu havanın akciğere iletilmesini bronş adı verilen yapılar sağlar. Allerjik uyaranlar sonucu bu bronşlar aşırı derecede kasılır ve daralır. Hava yollarının daralmasıyla nefes almak güçleşse de nefes vermekte daha çok zorlanılır. Bu şekilde nöbetler halinde ortaya çıkan, geri dönüşümlü bronş kasılmasına astım denir. Kronik bir hastalık olan astımda sadece bu bronşların daralması değil, bronşun etrafındaki zarın şişmesi sonucu da hava yolları daralır. Ayrıca mukus dediğimiz balgam ve sümük gibi yapışkan maddeler çok fazla salgılandığında hava yolunun bazı yerlerinde tıkanmaya neden olur. Bu sorunlar da astımın ortaya çıkmasına yol açar. Astım hastaları bazı maddelere karşı daha duyarlıdır. Bu maddeler hırıltılı nefes alma, öksürme gibi problemlere neden olur. Ataklar arasında hasta gayet rahattır.Ülkemizde yaklaşık %3-4 oranında görülmektedir. Gebelerin yaklaşık % 1 ila 1.5 u astım hastası olabilmektedir.
Hamilelikte astım belirtileri nelerdir?
Astım ataklar halinde izlenen bir hastalıktır. En önemli bulgu nefes alıp vermede güçlüktür. Hava yollarının daralmasıyla nefes almak güçleşir. Özellikle nefes vermek daha da zor olur. Hastalar hırıltılı nefes alırlar .
Sık görülen diğer bir belirti de öksürüktür.Özellikle gece ya da sabaha karşı ortaya çıkar. Kuru ve inatçı bir öksürüktür ve uykudan uyandırır. Sebebi balgam ya da bronşun etrafındaki kasların kasılmasıdır. Hasta doktora balgamı çıkardıktan sonra rahatladığını söyler. Astım hastaları sık nefes alıp verir. Çünkü aldığı nefesin yetmediğini düşünür ve zorlanır.
Astım çok ağırlaştığında hastada morarma görülebilir. Ayrıca göğüs bölgesindeki deri özellikle kaburgaların arasındaki içe çöker ve kanurgalar belirginleşir. Mutlaka doktora görünmek gerekir. Bu beliritler sadece astımda görülmediğinden diğer hastalıklardan ayırt etmek gerekir. Astımın belirtileri özellikle sabah doğru görülür.
Hamilelikte astım nasıl tedavi edilir?
Astımlı gebelerde akciğer fonksiyonu ölçümü, gebelikte nefes darlığı yapan diğer hastalıklara göre çok daha önemlidir. Gebelik dönemindeki Astım hastalarında Özellikle mite’lar, evcil hayvanlar, hamam böcekleri ve küf mantarları gibi ev içi alerjenlerin kontrolü çok önemlidir. Sigara içimi, pis kokular, hava kirleticiler, katkı maddeleri konulmuş gıdalardan uzak durulmalıdır. Viral ve bakteriyel solunum infeksiyonlarından korunulmalıdır.
Özellikle ilk üç ayda ilaç tedavisi pek önerilmez. Bununa birlikte kötü kontrollü astımlı hamilelerde bu hastalık ciddi hayatı tehdit edici durumlar yaratabileceği için bu hastalar hamile olmayanlar gibi tedavi edilirler.
Astım için inhale ilaçlar kullanılmaya başlayılı beri bu tedavilerin sanıldığının aksine çok az sistemik yan etki yarattıkları görülmüştür. Günümüzde Özellikle inhalasyonla yani solunum yolu ile kullanılan ilaçlar astım açısından iyive güvenlibir kontrol sağlamaktadır.
Hamilelikte astım için ilaç kullanılabilir mi?
Astım ilaçlarından günümüzde fetüse olumsuz etkilerinin az olduğu çalışmalarla gösterilmiş ilaç tedavileri vardır. Bunlar özellikle inhalasyon yolu ile kullanılan ilaçlardır.kullanılan kısa etkili β2 agonist etkili ilaçlar en güvenilir ilaç olup, atak tedavisinde de ilk seçenektir. Bununla birlikte, eğer gerekli olursa yüksek dozlarda β2 agonistler, doğuma yakın zamanlarda kullanılabilirler. Uzun etkili β2 agonistlerle ilgili çok az çalışma olup gece astımdan korunmada kullanılabiliriler.
Teofilin de bebekte anomali riski veya fetüse zarar verme riski açısından güvenli bulunmuştur, özellikle gebeliğin son 3 ayında kan düzeyi takipleri yapılarak kullanılabilir.
Kortizon grubu ilaçlar sistemik veya inhalasyon yanı solunum yoluyla kullanılırlar. Son yıllardaki araştırmalar sistemik kortizon kullanımının da fetüs üzerine çok olumsuz etkilerinin göstermediğinden özellikle ağır vakalarda kar/ zarar hesabı yapılarak kullanılabilmektedrir. İnhalasyonla alınan kortikosteroidler hamilelik esnasında bronş iltihabını giderici olarak uzun süreli kullanılabilecek seçenektirler. Kullanıma girmeleri ardından astım tedavisi için sistemik Kortikosteroid gerekliliğinde belirgin şekilde azalma olmuştur. Bu sebeple astımlı hamile hastalarda hastalık bulgularının ciddileşmesini çoğu zaman önleyarak sistemik etkili yani tüm vücuda etkisi olabilecek kortizonun kullanım gereğini azaltabildikleri için uygun dozlarda ve uygun ilaç seçeneği ile doktor kontrolü altında rahatlıkla kullanılabilirler.
Hamilelikte astım bebeği etkiler mi?
Astım da hamilelikte en sık rastlanılan hastalıklardan (%1-4) olup, tedavi edilmezse anne ve bebek için risk getirirmektedir. Bir çok çalışma gebeliklerinde astım geçiren kişilerde ağır ve tedavi edilmeyen durumlarda bazı komplikasyonlar geliştiğini göstermiştir. Bebek açısından erken doğum, düşük doğum kilosu, yenidoğan hipoksisi ve ölüm gibi ciddi sıkıntılar olabilmektedir. Anne adayında ise aşırı bulantı, vajinal kanama ve toksemi gibi problemlerle ilişkili olabildiği gösterilmiştir. Tüm bu bilgiler ışığında hamilelikteki astım ve özellikle ataklar çok daha saldırgan bir şekilde tedavi edilmelidir. Bu sebeple alerjik astım açısından gebelerin hamilelik boyunca çok sıkı bir şekilde alerji ve immünoloji hekimince takip edilmesi gereklidir.
Hamilelikte astım için nasıl önlemler alınabilir?
Astımı olanlar sigara dumanından, rutubetli yerlerden, soğuk havadan korunmalıdır.Alerjiye neden olan faktörler tespit edilmeli ve bunlardan uzak durulmalıdır.İlaçların düzenli bir şekilde alınması gereklidir. Grip astımlı kişilerde nefes almada probleme yol açabilir. Bu yüzden gebelik planlayan astımlı hastaların grip aşısı olmasında fayda vardır. Astımlı kişiler yatak odalarında tüylü halı, battaniye , peluş oyuncak vs. gibi şeyler bulundurmamalıdır.
Hamilelik öncesi astımı olanlar hamilelikte nelere dikkat etmeli? Astım gebelikte nasıl seyreder?
Astım kronik bir hastalıktır, gebelikte seyri değişiklik gösterebilir.Astım hastalığı olan anne adaylarının kendilerinde astım atağına neden olabilecek alerjenlerden, sigaradan, enfeksiyonlardan, ağır egzersizlerden kaçınmalıdırlar.Gebelikte astımın nasıl bir seyir göstereceğini tahmin etmek mümkün değildir. Ancak genel olarak gebelerin yarısında belirtiler değişmezken kalan 1/ 4ünde seyir hafifleyebilir, veya diğer ¼ ünde seyir daha ağır olabilir. Bulguların ağırlaşmasıyla bronşlarda daralma, nefes darlığı ve öksürük gibi belirtilerle seyreder. Ancak çoğunluklşa iyi kontrol edildiğinde gebeliğin seyrini olumsuz etkileyen bir durum olarak kabul edilmez.
