Gebelikte Bel Ağrıları ve Bel Fıtığı

Makaleyi Paylaş

HAMİLELİKTE BEL FITIĞI

Hamilelikte bel fıtığı neden olur? 

Gebelikde bel ağrıları özellikle 5. aydan itibaren artar. Bu ağrıların sebebinin bel fıtığı nedeniyle olma ihtimali de hafif bir artış gösterebilir. Bel Fıtığını kolaylaştıran nedenleri sıralayacak olursak : Gebeliğin ilerledikçe alınan kilolar da artmaktadır. Buna bağlı olarak vücudun ağırlık merkezi yer değiştirir.. Gebelikde salgılanan progerteron ve relaksin hormonları tüm kaslarda,eklemlerde , bağlarda bir yumuşama ve gevşeme yapar. Gebelik ilerledikçe vücudun denge merkezi yer değiştirir, belin lomber lordoz dediğimiz kıvrımı daha da artar. Ancak bu değişim yavaş bir şekilde olduğundan kaslar ve eklemler buna uyum sağlayabilirler , çoğunlukla gebelik de yeni bir bel fıtığı oluşmaz. Bu değişiklikler bel fıtığının gelişimini kolaylaştırabilir veya normal zamanda bel ve bacak ağrısına neden olmayacak olan küçük fıtıklar , gebelik sırasında belirtiler verebilir. Yani çoğunlukla uykudaki bir fıtığın uyanması hali sözkonusudur.

Hamilelikte bel fıtığı belirtileri nelerdir?

Tıbbi adı Lomber Disk Hernisi olan ve genel olarak Bel fıtığı olarak bilinen durumlarda Bel ağrısı en sık görülen belirtidir. Gebelik döneminde olan bazı değişiklikler bel ağrısına neden olabilir ancak gebelerin % 15-20 kadarı günlük yaşamlarını etkileyecek kadar ciddi ağrı yalınması le gelebilirler. Yanlızca bel ağrısı bel fıtığı demek için yeterli değildir. Ancak ani başlayan bel ağrılarında doktora müracat emek gerekir.

Bel fıtığının en tipik belirtisi siyatik ağrısıdır. Belde kuşak tarzında bir ağrı ile başlar. Siyatik ağrısı kalça ortasından başlayan bacağa yayılan, aniden gelen, keskin şiddetli bir ağrıdır. Bu bel fıtığının sinirlere yaptığı bası nedeniyle olur.

Hapşırma, öksürme , ıkınmak fazla oturma gibi omurilik basıncını arttıran olaylar ile ağrı artar. Sonrasında tek taraflı olarak bacağa yayılım gösterir. Daha ileri dönemde Bir bacakta kuvvetsizlik, bazı hareketlerde felç bile olabilir. Ayaklarda karıncalanma,  batma, uyuşukluk ,İdrar tutamama, altına kaçırma belirtileri de olabilir.

Hamilelikte bel fıtığı nasıl teşhis edilir? 

Tıbbi hikaye tanıda en önemli ipuçlarını sağlar. Genellikle, az veya çok bel ağrısını takiben bacağa vuran ağrı hikayesi vardır. Genellikle ağır kaldırma gibi bir olay sonrası ilk bulgular hissedilirse de, uzun süren sabahları kalktığında bel ağrısı ve sertliği ardından belirgin bir zorlama olmaksızın ani başlayan vakalar da odukça fazladır. Bu konuda net veriler olmamakla birlikte disk hastalıklarında ailevi bir eğilim genellikle saptanabilir.Gebelikte radyasyon içerebilen görüntüleme tekniklerinin gebelite kullanılamaması tanı da zorluk yaratabilir. Fizik muayene genellikle tanıyı sağlar. Muayene ile hangi sinir kökünün sıkıştığı, bu sıkışmanın ciddiyeti rahatlıkla saptanabilir. Tedavi yönteminin seçiminde muayene bulguları esastır. Direk görüntüleme yönteminde çekilen filmler ve Tomografi yöntemleri fetusun anne karnında ışınlanmasına neden olduğu için kullanılmaz. Ancak kısaca MR olanan bilinen Manyetik Rezonans , gebelikte kullanılabilmektedir. Gebelik dışında ki dönemlerde Basit bir radyolojik inceleme ile omurga mekaniğini etkileyen, belağrısı ile karakterize doğumsal omurga hastalıkları (% 5-10 a varan oranlarda görülebilir), kireçlenmeler, omurga kaymaları, bazı tümörler tanınabilir.Ancak bu, gebelikte uygulanabilen bir yönyem değildir.Gebelikte MR ve EMG gibi tetkikler ayırıcı tanı ve tedavi stratejisini belirleme açısından önemli yer tutar.

Hamilelikte bel fıtığı tedavisi nasıl yapılır?

Gebelik esnasında uyanmuış ve agrı yapan bir bel fıtıgında en buyuk sorun agrıyı kontrol altına almak için kullanılan ilaçların bu fetuse olası yan etkilerinden dolayı gebelikte kullanılamıyor olmasıdır. Bu nedenle, bebeğe zarar vermediğini bildiğimiz parasetamol 500mg 3/gün kullanılır . Ani başlayan veya uzun süreli hafif yakınmaların üzerine başlayan şiddetli bulgularda yatak istirahati önerilir. Sadece ağrı ile karakterize olgularda bele buz uygulaması, tutulma-kasılma ile karakterize olgularda ve sıcak su torbası veya ütülenmiş havlu gibi ısıyı içerisinde hapseden cisimlerle bele aktif olarak sıcak uygulaması işe yarar. Bu durumlarda hastaların yavaş hareket etmeleri, ani hareketlerden kaçınmaları, uzun yürüyüş ve uzun süreli oturmaktan kaçınmaları önerilir.

Hızlı ve fazla kilo alımı varsa bu engellenmelidir.Gebeler için karın ve bel kaslarını güçlendirecek egzersiz programları uygulanabilir.Ağırlık kaldırırken, otururken, çalışırken, araç kullanırken beli koruması öğretilmelidir. Yatak tam ortopedik olmalıdır. Hastaların sırtüstü dizlerinin arasında bir yastık ile dizleri hafif kıvrık pozisyonda veya yan yatarken dizler hafifçe karına çekilmiş pozisyonda yatmalıdırlar.

Hamilelikte bel fıtığının bebeğe zararı var mı? 

Gebelik dönemimde oluşan bel fıtığı ve bel ağrıları annenin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Bebek için herhangibir olumsuzluğa neden olmaz. Fetus anne karnında beslenme ve gelişimine aynen devam eder. Ancak gebelik nedeniyle hem tanıda hem de tedavideki ilaçların kullanımında büyük kısıtlamalar olduğundan anne adayı için oldukça yorucu bir dönem geçirilmesine neden olur. Anne adayının olumsuz etkilenmemesi için kilo alımını kısıtlaması, bazı egzersizlerle bel ve karın kaslarını güçlendirmesi, belini zorlayacak hareketlerde beli koruyacak şekilde davranması, yatış pozisyonu düzenlemesi, ortopedik yatak kullanması gibi önlemler almasının bebeğe olumsuz bir tarafı olmayacaktır.

Hamilelikte bel fıtığı için ameliyat olmak tehlikeli mi?

Gebelik boyunca sadece bel fıtıgı degil, tüm ameliyatlar tehlikelidir, ancak bir cerrahın karşısındaki gebeye başka seçenek olmadıgında ameliyat önerdigini unutmamak gerekir. Gebelik esnasında bel fıtıgı sebebiyle ameliyat olmak zorunda kalan hasta sayısı çok azdır. Bel fıtığının tedavisi beyin cerrahisi uzmanları tarafından planlanır. Gebelik esnasında bel fıtığının agrı yapması tek başına ameliyat için yeterli bir sebep değildir. MR sonucunda cerrahi tedavi gerektirecek düzeyde bir bel fıtığı tespit edilmesi durumunda, fıtık sebebiyle hastanın ayagındaki kaslara felç gelişebilecek ise, ameliyat önerilir. Gebelerde lomber disk hernisi operasyonu, sol yana yatma pozisyonunda uygulanabilmektedir. Böylelikle yüzüstü pozisyonun bebeğe zarar vermesi ve ana toplardamar basısına bağlı tansiyon düşmesi riskleri engellenerek, güvenle ameliyat uygulanabilir. Genel anestezi, epidural anestezi, spinal anestezi uygulanabilir. Şiddetliağrı, güç kaybı ve uyuşmaları olan gebelerde, omurilik sıkışma bulguları ortaya çıkmadan cerrahi tedavi planlanabilir.

Hamilelikte bel fıtığı için ameliyat olmak tehlikeli mi?

Gebelik boyunca sadece bel fıtıgı degil, tüm ameliyatlar tehlikelidir, ancak bir cerrahın karşısındaki gebeye başka seçenek olmadıgında ameliyat önerdigini unutmamak gerekir. Gebelik esnasında bel fıtıgı sebebiyle ameliyat olmak zorunda kalan hasta sayısı çok azdır. Bel fıtığının tedavisi beyin cerrahisi uzmanları tarafından planlanır. Gebelik esnasında bel fıtığının agrı yapması tek başına ameliyat için yeterli bir sebep değildir. MR sonucunda cerrahi tedavi gerektirecek düzeyde bir bel fıtığı tespit edilmesi durumunda, fıtık sebebiyle hastanın ayagındaki kaslara felç gelişebilecek ise, ameliyat önerilir. Gebelerde lomber disk hernisi operasyonu, sol yana yatma pozisyonunda uygulanabilmektedir. Böylelikle yüzüstü pozisyonun bebeğe zarar vermesi ve ana toplardamar basısına bağlı tansiyon düşmesi riskleri engellenerek, güvenle ameliyat uygulanabilir. Genel anestezi, epidural anestezi, spinal anestezi uygulanabilir. Şiddetliağrı, güç kaybı ve uyuşmaları olan gebelerde, omurilik sıkışma bulguları ortaya çıkmadan cerrahi tedavi planlanabilir.

Bel fıtığı ameliyatı sonrası hamile kalınabilir mi? 

Bel fıtığı ameliyatı geçiren bir kişinin daha sonraki hayatında gebe kalmasında bir sakınca yoktur. Gebe kalmasına engel olacak bir zorluk da söz konusu değildir. Gebe kalınabilir. Gebe kalma konusunda uygulanan ameliyatın farklı olması önemli degildir. Uygulanan ameliyatların yumurtalık ve rahim gibi üreme organları ile herhangibir ilgisi yoktur. Genellikle ameliyattan sonra 4-6 ay beklenmesi önerilir. Gebelik planlanıyorsa gerek gebelik boyunca omurgaya fazladan yük bindirmemek, gerekse dogum aşamasında rahat etmek için omuriliği destekleyen kasları güçlendirici egzersizlerin düzenli ve tam yapılıyor olması önemlidir.

Hamilelikte bel fıtığı ağrısı için neler yapılabilir?

Gebelikteki bel ağrıları ve bel fıtıklarında en zor sorun ağrı ile başedebilmektir. Kullanabilecegimiz pek çok agrı kesici ilaç aynı zamanda bebege de göbek kordonu ve plasenta yoluyla geçmekte ve onun gelişmekte olan karaciger, böbrek ve beyin gibi organlarına zarar verebilmektedir. Bu nedenle gebelik boyunca güvenilirligi kanıtlanmış tek ilaç olan parasetamol kullanılır.(biz bu ilacı geraljin, tamol, parol ,vermidon olarak tanıyoruz). Normal zamanlarda kullanılan nonsteroid antiinflamatuar olarak bilinen ağrı kesiciler ve kas gevşeticiler potansiyel zararlı etkilerinden dolayı gebelikte kullanılamazlar. Bu tür ilaçların kullanımının Bebegin gelişiminde risk oluşturabilecegi kabul edilir. Agrıyı kontrol altına almak parasetamol dışında için bele sıcak uygulaması, istirahat önerilebilir.

Bel fıtığı olan hamileler nasıl beslenmeli? 

Gebelik esnasında rahim içerisindeki bebek ve ekleri yani eşini ve amnios suyunu da hesaba katarsak , vucuda, yaklaşık 6 kglık bir ek yük binmesi söz konusudur. Getirdikleri bu ek yükden daha önemlisi, bu ek sebebiyle omurganın agırlık ekseninin degişecek olmasıdır. Gebelikte artan yük omurganın ağırlık merkezini değiştirir. Gebeler de lomber lordoz adını verdiğimiz belin çukurlaşması dururmu daha da artar. Bu da fıtık olarak adlandırılan hasarlı kıkırdagın uzerine binen yükü degiştirecektir. Bu nedenle bel fıtığı tanısı alan hastaların gebelikleri boyunca gereginden fazla kilo almamaları gerekir. Kilo almamak ve bebeğin de gelişimine yardımcı olabilmek için protein ve vitamin ağırlıklı, karbonhidrat ve yağ içeriği az olan, sindirimi kolay bol lif içeren gıdalarla beslenmeleri önerilmelidir.

Bel fıtığı olan hamilelerde doğumda risk oluşabilir mi?

Bel fıtığı olan hastalar için sezaryen kararı gebeyi takip eden beyin cerrahı ve kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile birlikte verilir. Bel fıtığı doğum şekli açısından bebeği etkilemez, etkilebilecek olan annedir. Bel fıtıgı çok buyuk boyutlarda degilse ve omuriligin bulundugu kesede aşırı bir baskı oluşturmuyorsa, gebenin muayenesinde fıtıga baglı sinir kökü sıkışmasının bulguları yoksa dogum eyleminde ek bir risk oluşmaz. Bu riskleri içermeyen sıradan bir fıtık hastasında sezeryana gerek yoktur, bu hastalar normal vaginal doğum yapabilirler. Ancak büyük boyutlardaki fıtığı olanlar, muayenelerinde sinir kökü sıkışması bulguları olanlar da sezaryen kararı verilebilir.

Hamilelikte bel fıtığına karşı nasıl korunabiliriz? 

Sağlığın diğer alanlarında olduğu gibi bel ağrılarının tedavi etmeye çalışmak yerine korunması en mantıklı olanıdır. Dolayısıyla düzenli bel egzersizleri yapılması, aşırı kilo alınmaması, sigara içilmemesi, kazalardan korunulması, iş yerinde ergonomi kurallarının uygulanması çok önemlidir.Her şeyden önce bel fıtıgı oldugunu bilen bir anne adayının gebe kalmadan önce karın ve sırt kaslarını, gebelige hazırlık amacıyla egzersizlerle güçlendirmesi çok önemlidir. Bu egzersizler tüm fizik tedavi kliniklerinden temin edilebilirler . Gebelik boyunca, sıradan bir bel fıtıgı hastasının günlük yaşamda dikkat etmesi ve sakınması gereken hareketlere onlar da dikkat etmelidirler. Beli zorlayıcı ani ve ağır hareketlerden kaçınmalı, Kısaca, egilmek yerine çömelmeli, uzanmak yerine üşenmeyip yanına kadar gitmeli ve agır cisimleri bir seferde kaldırmaya çalışmamalıdırlar. Yataktan kalkarken yan dönerek kalkmayı tercih etmelidirler.Tek başına Gebelik bel fıtıgı oluşmasında gösterilebilmiş bir neden degildir. Yani gebe kalarak bel fıtıgı olmazsınız, ancak geçirilmiş mikrotravmalarla zemin hazırlanmış fıtıklar gebelikte ortaya çıkabilir. Bu nedenle mikro travmaya neden olabilecek hareketlerden kaçınmak çok önemlidir.

Bel fıtığı olan hamileler normal doğum yapabilir mi?

Bel fıtıgı tanısı olan gebelerde, sadece fıtık omurga kanalının önemli kısmını kapatıyorsa sıkıntı ortaya çıkabilir. Bu da travay diye adlandırdıgımız aşamada ıkınmaya baglı olarak fıtıgın boyut olarak buyuyebilecek olmasıdır. Bu tip vakalar hariç tutulursa bel fıtığı olan gebeler için sezaryen bir gereklilik değildir. Bel fıtığı doğum şekli açısından bebeği etkilemez, etkilebilecek olan annedir. Bel fıtıgı çok buyuk boyutlarda degilse ve omuriligin bulundugu kesede aşırı bir baskı oluşturmuyorsa, gebenin muayenesinde fıtıga baglı sinir kökü sıkışmasının bulguları yoksa dogum eyleminde ek bir risk oluşmaz. Bu riskleri içermeyen sıradan bir fıtık hastasında sezeryana gerek yoktur, bu hastalar normal vaginal doğum yapabilirler.

Hamilelikte bel fıtığı için nasıl egzersizler yapılabilir?

Önceden bel fıtıgı tanısı konmuş gebelerin gebelik öncesinde, gebelige hazırlık asamasında, oluşacak fizyolojik degişikligin omurgaya ek yuk bindirecek olası sebebiyle egzersizlerine önem vermeleri ve bellerini gebelige hazırlamaları gerekir. Bu amaçla, gebelikte onerilen egzersizlere ek olarak, bel ve karın kaslarını guçlendirecek egzersizler yapmalıdırlar. Özellikle pilates ve yüzme bu hallerde en çok önerilen sporlardır. Bir fizyoterapist veya bu konularda bilgili spor eğitmenleri aracılıgıyla, mevcut kas yapılarına uygun egzersizleri yapabilirler. 

Hamilelikte bel fıtığı başka ne tür sorunlara yol açabilir?

Çok büyük boyutlara ulaşmış tedavi edilmeyen bel fıtıkları aşağıdaki sinirlere bası yapar Bu bası sonucu sinirler etkilenir ve nörolojik defisit dediğimiz kas gücü zayıflığı, his kaybı, uyuşma, karıncalanma, refleks kaybı gibi belirtiler verebilirler. idrar tutmada zorluk, barsak foksiyonlarında bozukluk, kabızlık gibi belirtiler oluşabilir. Özellikle aniden gelişen güçsüzlükler ve idrar kaçırma durumlarında acil ameliyat önerilebilir.

Gebelik

Kategoriler